CRKVA SV. VELIKOMUČENIKA GEORGIJA

Фото: Синиша Трифуновић

Utemeljena je na mestu pravoslavne crkvice preostale još od Turaka i sve vreme bila je posvećena istom svetitelju. Somborci 1717. obnavljaju tu crkvicu, a 1744. dograđuju toranj sa tri kubeta. U njoj se od 1742. čuvaju matične knjige krštenih, venčanih i umrlih.

Sadašnja crkva je građena od 1759. do 1761, a 1791. je toranj sa tri kubeta zamenjen današnjim. Osvećena je 1778. godine kada zograf Teodor Kračun završava ikonopisanje. No, Somborci 1865. taj ikonostas sklanjaju, da bi od 1869- 1873. današnji oslikao ikonopisac Pavle Simić.

Vitraži su iz somborske radionice „Stanišić“. Hristov grob je 1809. oslikao Pavel Đurković, a ikona sv. Nikole je rad Konstantina Danila. Ispod amvona u hramu su sahranjeni grof Jovan Branković, kapetan somborski i vladika bački Jovan Jovanović.


Zdanje Pravoslavne crkvene opštine izgrađeno je u porti hrama 1873, najviše nastojanjem tadašnjeg prote somborskog i potonjeg patrijarha srpskoga Georgija Brankovića, na temeljima zgrade u kojoj je Avram Mrazović 1. maja 1778. zasnovao „Normu“- prvi tečaj za obrazovanje učitelja u Srba. Danas je ovde bogati fond knjiga, ikona, portreta ktitora i priložnika hrama i arhiva Srpske pravoslavne crkve u Somboru.

U porti su i dva mermerna krsta: veliki iz 1795, koji se do kraja Drugog rata nalazio na trgu, gde je danas njegova replika, a potom unet u portu, kao i manji iz 1856, koji se nalazio pred Kronić-palatom.

Arhitektura

Na mestu stare i male pravoslavne crkve podignute u vreme Turaka, započeta je 4. juna 1759, a završena 4. decembra 1761. izgradnja Crkve Sv.Đorđa.

Crkva je sagrađena u mešavini neoklasističkih stilskih elemenata sa elementima rokokoa, kao jednobrodna građevina s petougaonom oltarskom apsidom na istoku. Naziv „brod“ je za građevinu pravougaone izdužene osnove. Crkve koje su podeljene na tri dela, srednji širi i viši i dva bočna niža i uža, odelene stubovima od srednjeg dela, nazivaju se trobrodne crkve.

Fasada crkve tek kasnije je ukrašena dekorativnom ornamentikom.

Dvodelni toranj crkve na zapadnoj strani sa zvonikom pokriven bakarnim limom današnjeg izgleda završen je 1791. godine. Crkva je kompletno obnovljena 1937. kada je toranj prekriven novim bakrom i obnovljen krst.

U zvoniku su četiri zvona, jedno veliko i tri manja, elektrifikovana 1985. Ukupna visina tornja s krstom iznosi 42,50m i dominira istoimenim trgom.

Ikonostas crkve završen je 1773, a 1867. skinut i poklonjen crkvi u Kuli, gde je za vreme okupacije 1942. izgoreo. Novi ikonostas u neoklasističkom stilu urađen od 1869. do 1873. delo je novosadskog akademskog slikara Pavla Simića.

Umesto prozora na fasadnim otvorima postavljeni su vitraži, koje je uradila poznata somborska radionica vitraža „Stanišić“.

Ukrasna ograda oko porte crkve od kovanog i livenog gvožđa postavljena je 1854. Ogradu su dereglijom (lađom) prevozili Dunavom, koja je zbog starosti i pretovarenosti potonula blizu Bačkog Monoštora. Posle dosta problema ograda je izvađena i dopremljena u Sombor.

Veliki pravoslavni krst iz 1795. sa Trga Sv.Đorđa, koji se nalazio u blizini crkve, posle 1947. premešten je u portu crkve, kao i mali krst iz 1856. koji sa nalazio na Vencu Živojina Mišića, ispred Kronić palate.

Povodom 250 godina od podizanja hrama, na Đurđevdan 6. maja 2011. osvećena je Spomen česma od belog mermera podignuta u porti crkve, prema projektu arhitekte Sime Jančića.

Objekat je do danas sačuvao originalni izgled. U vreme izgradnje crkve u porti je podignuto prizemno zdanje srpske osnovne škole u kojoj se nalazila „Norma“ Avrama Mrazovića.

Tekst: Milan Vojnović i Sima Jančić
Izvor: mojsombor.org

ПретходниJesenje uređenje Sombora
СледећиTijana Kabić vicešampionka Srbija maraton serije

ОСТАВИТЕ КОМЕНТАР

Напишите коментар!
Молимо Вас упишите име

Ovo veb mesto koristi Akismet kako bi smanjilo nepoželjne. Saznajte kako se vaši komentari obrađuju.