Iako je Sombor grad koji je poznat po brojnim znamenitostima usled bogatog kulturnog
nasleđa i multinacionalnog stanovništva koji vekovima koegzistitra u miru i prosperitetu –
ljude koji se odluče na posetu ovom gradu, u srcu panonskog basena, najčešće vežu
uspmene za bogatu umetničku zbirku likovnih dela u Galeriji savremene umetnosti.
Slikarstvo kao srpski lek za turobnu istoriju
Istorijski i fenomenološki je zanimljivo posmatrati saznanje da su se neka od najlepših dela
srpskih slikara stvarala i čuvala u periodu kada je naša država bila u najtežoj situaciji.
Tako je bilo sa freskoslikarstvom, sa slikarstvom u periodu velike Seobe Srba i sl.
Ne samo umetnici sa prostora cele Evrope već i Beo Art House edukatori i ljudi koji podučavaju umetničkim veštinama, uočavaju tendenciju naših naroda ka umetničkom
izražaju, koji se do današnjeg dana zadržao na ovim prostorima. O tome svedoče i brojne
radionice i škole gde svi ljudi kreativnog duha mogu da stvaraju i pronađu kreativan način da zaborave probleme.
O sličnom fenomenu nam govori i velika posećenost somborske Galerije savremene
umetnosti – zaostavštine jednog od najvećih srpskih slikara – Milana Konjovića.
Ali, kako je sve počelo u Somboru? Ko je prvi u Somboru zamahnuo kistom
Najveća slika u Jugoslaviji i najpoznatija u Vojvodini
U Srbiji postoji nekoliko likovnih dela koja i dan danas zavređuj pažnju umetničke javnosti
celog sveta, ali je verovatno najpoznatija ona koja važi za monumentalno i najveće ulje na
platu iz perioda turske vladavine, koju je naslikao mađarski slikar, nemačkog porekla Ferenc Ajzenhut.
Bitka kod Sente – najveće ulje na platnu
U velikoj sali somborske Županije, u kojoj su održavane redovne sednice skupštine
Bačko-bodroške županije, postavljena je, u februaru 1898. godine, impozantna umetnička
slika „Bitka kod Sente“.
Njen tvorasc, slikar Franc Ajzenhut (1857-1903), rodom Nemac, iz Bačke Palanke, a
školovan u Budimpešti i u Minhenu, na Kraljevskoj akademiji lepih umetnosti, naslikao je
prizor čuvene bitke između austrijske i turske vojske, koja je vođena na Tisi kraj Sente, septembra 1697. godine.
Ova bitka predstavljala je najveću pobedu hrišćanske (austrijske) vojske, pod komandom
princa Eugena Savojskog, nad turskom vojskom, u dotadašnjem viševekovnom nizu međusobnih sukoba.
Njome je završen Veliki bečki rat, koji je trajao od 1683. godine, a prethodila je potpisivanju Karlovačkog mira 1699. godine, nakon koga su se Turci nepovratno povukli preko Dunava i Tise.
Monumentalne razmere i pozlaćeni ram
Franc Ajzenhut je sliku naslikao uljanom tehnikom na jednodelnom platnu, veličine četiri
metra po vertikali i sedam metara po horizontali. Platno je uramljeno u raskošni, pozlaćen ram, izrađen takođe po nacrtu slikara, sa kojim (uz drveno postolje) slika zauzima površinu od preko 45 kvadratnih metara.
Slika, koja je nastala u Minhenu tokom 1895/96. godine, predstavlja momenat vrhunca bitke, odnosno trenutak kada se komandant austrijske vojske, princ Eugen Savojski, propinjući na belom konju, sa mačem pobednički podignutim u pravcu sunca, privodi jednog od poraženih turskih komandanata.
Galerija savremene umetnosti i neko novo vreme stvaranja
Galerija savremene jugoslovenske umetnosti Gradskog muzeja u Somboru poseduje zbirku
umetničkih dela otkupljivanih na godišnjim izložbama Likovne jeseni. Ovu manifestaciju je pokrenuo 1961. godine tadašnji upravnik Gradskog muzeja i slavni slikar Milan Konjović.
Kroz trideset i četiri godine postojanja te manifestacije ali i drugih godađaja u Somboru,
sakupljena umetnička dela pokazuju razvoj umetnosti u bivšoj Jugoslaviji – od šezdesetih, sedamesetih i osamdesetih, do početka devedesetih – kada postaje jasno da jugoslovenska umetnost zauzima dva paralelna pravca:
● tradicionalno slikarstvo i
● umetnost koja prihvata promene nastale razvojem informatičkih sistema i novih
tehnologija.
Omaž genijalnom Milanu Konjoviću – slikaru ravnice
Savremena galerija umetnosti u Somboru nosi i ime najvećeg slikara ravnice i večitog
zaljubljenika u žene – Milana Konjovića. Posvetu na ulazu u Galeriju, i danas čitaju brojni turisti koji dolaze u Sombor: Slike ove, miljenice moje, sa ljubavlju darujem rodnome gradu, one jedino njemu i pripadaju.
Zbirka danas sadrži 1.084 njegova platana (od 6000 slika, koliko ih je naslikao). Samo
prošle godine, Galeriju je posetilo 8.968 turista koje privlači magnetizam Konjovićeve zamisli ravnice i koji će privlačiti zaljubljenike u slikarstvo stolećima unapred.
Sombor je oduvek bio grad umetnosti i visoke kulture, koji nijednog posetioca neće ostaviti ravnodušnim. Ukoliko odlučite da posetite ovaj pitureskni, bajkoviti grad – ne zaboravite da u svoju turu uključite i posetu zdanjima koja baštine pomenuta dela, zasigurno ćete im još nekoliko puta biti gosti.
